Μια εικόνα = 1000 λέξεις. H δύναμη της διαχρονικής μνήμης!

Μια εικόνα = 1000 λέξεις. H δύναμη της διαχρονικής μνήμης!

Του Δημήτρη Μάρδα

Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ

Φωτογραφία: Μιχάλης Λαζαρίδης

Η έκφραση «μία εικόνα... χίλιες λέξεις» δικαιώνεται, πανηγυρικά, και στην παρακάτω περίπτωση:

Αναλυτικότερα, σε πρώτη ανάγνωση βλέπουμε, στη φωτογραφία,  τέσσερις νέους ανθρώπους να χορεύουν στη μέση του δρόμου,  μία κοπέλα και  τρεις άνδρες. Κόσμος γύρω παρακολουθεί...

Πού είναι το άξιο λόγου; Η απάντηση δίνεται στη δεύτερη ανάγνωση, στα συμπαραδηλούντα λοιπόν της φωτογραφίας! 

Βρισκόμαστε στην Τουρκία, στην Κωνσταντινούπολη και  στην οδό Ιστικλάλ, τον κεντρικότερο δρόμο του Πέρα.  Οι τρεις άνδρες είναι Τούρκοι-Πόντιοι, η κοπέλα η Ανθή Δζ. Πόντια φοιτήτρια, του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Παν/μίου, και όλοι μαζί χορεύουν Τικ.

Η Ελληνίδα, καθώς περιδιάβαινε με τους συμφοιτητές της τους δρόμους της Πόλης, συνάντησε τους τρεις Τούρκους, που ήδη χόρευαν...και όλα κύλησαν κατόπιν αυθόρμητα. Η φοιτήτρια, ένιωσε το ποντιακό στοιχείο να την καλεί, μπήκε στο χορό και οι χορευτές, τη δέχθηκαν, ένωσαν τα χέρια τους μαζί της και ο χορός συνεχίστηκε.

Λίγο πιο κάτω, και κάποιες ώρες νωρίτερα, υπό τη σκιά της ημισελήνου, μαθητές κάθε εθνότητας, του Ζωγραφείου Γυμνασίου-Λυκείου και του γειτονικού του σχολείου Γκαλατά-Σαράι, φώναζαν όλοι μαζί πριν την έναρξη των μαθημάτων, το «Είμαι Τούρκος, είμαι καλός, έχω στόχο… να βαδίζω στο δρόμο που έδειξε ο Ατατούρκ».

Προφανώς, με ανάλογα συνθήματα γαλουχήθηκαν και οι Τούρκοι χορευτές.

Κι όμως, η καρδιά τους, χτυπά αλλιώς… 

Πώς τελικά καταφέρνει η πολιτισμική Ταυτότητα και παραμείνει ακμαία, αναλλοτρίωτη από τις αρχές και αξίες, που μια άλλη  Εθνική Ταυτότητα επιδιώκει να επιβάλλει;

Το συμπέρασμα, πάντως, είναι προφανές και αισιόδοξο: Παρόλο που  σύμβολα και συνθήματα  επιβάλλονται  για να συνθέσουν μία στρατευμένη και χειραγωγημένη –μοναδική  ηθικο-πολιτισμική– Ταυτότητα, σε μία προσπάθεια να   μπουν παρωπίδες  που οδηγούν μόνο στο «Δρόμο του Ατατούρκ», σαν αχτίδες φωτός οι ρίζες, η παράδοση και οι διαχρονικές μνήμες, δημιουργούν θραύσματα στα στεγανά. Έτσι, δημιουργούνται ισχυρά ρήγματα που δείχνουν έναν άλλον δρόμο, υπερεθνικό, οικουμενικό και πιο ανθρώπινο!

Στην προκειμένη περίπτωση, οι απανταχού Πόντιοι επιμένουν να χορεύουν όλοι μαζί κρατώντας σφιχτά τα χέρια μεταξύ τους! Είναι σαν να απαντούν «όχι», στην εθνική μονόπλευρη στενομυαλιά,  έστω και παρορμητικά, λέγοντας με μια φωνή, μέσα από τη δύναμη που πηγάζει από το χορό,  «είμαστε Πόντιοι και είμαστε ΟΛΟΙ εδώ»!

Εξ άλλου, όπως λέει και ο Γιουνγκ, «τα Αρχέτυπα είναι μια τάση του ενστίκτου, έκδηλη όσο και η παρόρμηση, που ωθεί το πουλί να χτίσει τη φωλιά του και τα μυρμήγκια να οργανώσουν τις αποικίες τους».